7 Νοεμβρίου 2022 2420
5 λεπτά με μια συγγραφέα. Σήμερα, η Ελένη Καραγιάννη για το βιβλίο της «Δικαίωμα στον παράδεισο», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός.
Επιμέλεια: Book Press
Είστε ψυχίατρος και ψυχοθεραπεύτρια. Γιατί καταφύγατε στις αφηγήσεις, στις ιστορίες; Ποια δική σας ανάγκη καλύπτει αυτό το βιβλίο;
Κάποια στιγμή ένιωσα ένα πλεόνασμα συναισθημάτων, σκέψεων, προβληματισμών. Η πολύτιμη κλινική εμπειρία ζητούσε τρόπο να εκφραστεί: Η γενναιότητα των ανθρώπων που τολμούν να κάνουν υπερβάσεις, η ανάληψη της προσωπικής ευθύνης, το ζωντάνεμα της επιθυμίας για ζωή. Ενώ στην αρχή έρχονταν απελπισμένοι, σε αδιέξοδο, επειδή εστίαζαν στις αστοχίες των άλλων.
Αγαπώ όλα τα στάδια της συγγραφής. Την έμπνευση που με συνεπαίρνει στα φτερά της, την αγωνία και την αμφισβήτηση, την ανατροπή, την κορύφωση του τέλους. Μια συνθήκη δημιουργικής μοναξιάς, αλλά ταυτόχρονα πολύ συντροφικά με τα πρόσωπα που προσεγγίζω. Αγαπώ πολύ τους ήρωες μου καθώς αναμετριούνται με την μοίρα τους. Στην αρχή συντονίζονται μαζί μου, αλλά συχνά αυτονομούνται και με εκπλήσσουν.
“Ατομικός παράδεισος δεν υπάρχει”, λέτε. Αν εξαρτόμαστε από τους άλλους, πώς θα βρούμε την ευτυχία;
Η σχέση αγάπης προϋποθέτει την ελευθερία. Είναι σημαντικό να την ξεχωρίσουμε απο την εξάρτηση, καθώς η εξάρτηση υπονομεύει τις δυνατότητες και την προσωπική εξέλιξη. Αντίθετα, μια λειτουργική σχέση ελευθερώνει την δημιουργική επιθυμία, εμπνέει, καθρεφτίζει τις αστοχίες και ενισχύει την βελτίωση.
Ατομικός Παράδεισος δεν υπάρχει, γιατί όπως έλεγε ο Μάρκος Αυρήλιος τα έλλογα όντα πλάστηκαν το ένα για το άλλο. Μου το επιβεβαιώνουν καθημερινά οι άνθρωποι που έρχονται στο γραφείο μου. Αναζητούν με αγωνία να βελτιώσουν τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, επειδή γνωρίζουν ότι οι αγαπητικές σχέσεις χαρίζουν την χαρά και την πληρότητα. Τελικά, όμως ανακαλύπτουν και τον εαυτό τους, όταν προσπαθούν να συνδεθούν με τους άλλους.
Αλληλένδετη η αυτογνωσία με τις διαπροσωπικές σχέσεις.
Και παρά την ανθρώπινη ατέλεια, παρά τους τεράστιους περιορισμούς της ύπαρξης, παρά την γεύση θανάτου που βιώνουμε καθημερινά μέσα από τις ματαιώσεις και τις απώλειες, δυνάμει είμαστε Παράδεισος ο ένας για τον άλλο. Δεν αναφέρομαι σε ένα κήπο που δεν απαιτεί φροντίδα, που δεν φυσάει ποτέ άνεμος, που τα δέντρα δεν μαραίνονται, δεν καίγονται ποτέ, που όλα χαρίζονται άνευ όρων.
Γιατί να φαντασιώνουμε τον Παράδεισο ως παθητική χαρισμένη απόλαυση; Αναφέρομαι σε μια συνθήκη προσωπικής ευθύνης που ο άλλος και η μοναδικότητά του κατανούνται ως διεύρυνση και ως αφορμή εμπλουτισμού. Σε αυτή την συνθήκη, αναδεικνύεται η ομορφιά των προσώπων.
Τι είναι για σας η κατάθλιψη; Γιατί κάποιος στρέφεται ενάντια στον εαυτό του;
Η κατάθλιψη είναι ένας καταπιεσμένος θυμός, που αδυνατεί το άτομο να επεξεργαστεί και να διαπραγματευτεί με εκείνον που τον προκάλεσε. Στην συνέχεια, στρέφει τον θυμό εναντίον του εαυτού, βουλιάζει στην κατάθλιψη και έτσι ακυρώνει την δημιουργική δύναμη που εμπεριέχει ο θυμός.
Πολλές φορές η κατάθλιψη ξεκινάει από νωρίς, όταν ένα παιδί στην προσπάθεια να συνδεθεί, συντονίζεται με το συναίσθημα μιας καταθλιπτικής μητέρας.
Μπορεί κάποιος να βρει εσωτερική ισορροπία μόνος του ή είναι απαραίτητος ο άλλος; Κι αυτός ο άλλος πρέπει να είναι απαραιτήτως θεραπευτής;
Ο Αριστοτέλης υποστήριζε ότι εκείνος που δεν χρειάζεται τους άλλους είναι ή θηρίο, ή Θεός. Είναι όμως αλήθεια ότι είναι πολύ απαιτητικό το άθλημα των σχέσεων. Καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τον πανικό της εγγύτητας, την διαφορετικότητα, την αναπόφευκτη σύγκρουση, αλλά και τις εσωτερικές μας συγκρούσεις. Καλούμαστε να επιτρέψουμε στην αγάπη να μας διδάξει τη υπέρβαση, την συγχώρεση και την συμφιλίωση.
Δεν θα ήθελα σε καμία περίπτωση να ψυχιατρικοποιήσω τα πάντα και να προτείνω για όλους ένα θεραπευτή. Πιστεύω ότι κάθε αυθεντική σχέση έχει θεραπευτική δύναμη, καθώς η αγάπη επουλώνει τραύματα, διευρύνει την αντίληψη της ζωής, δίνει νόημα, αναδεικνύει τον άλλο στον πλούτο και στην ομορφιά του. Ξεκινώντας από τον πρώτο καθρέφτη της ύπαρξης που είναι η σχέση με την μητέρα, που αν λειτουργήσει λυτρωτικά χαρίζει τα πιο γερά θεμελια αυτοεκτίμησης και αγάπης για την ζωή: Αφού κάποιος με αναγνωρίζει ως μοναδικό πρόσωπο και ανταποκρίνεται στις επιθυμίες μου, έχω υπόσταση!
Πώς θα περιγράφατε τον ιδανικό αναγνώστη του Δικαίωμα στον παράδεισο; Τι αναζητά και τι θα βρει;
Εκείνος που θέλει να μάθει, αλλά και εκείνος που μπορεί να αμφισβητήσει και να θέσει υπαρξιακά ερωτήματα.
Εκείνος που λαχταρά να προβληματιστεί και όχι απλώς να διαβάσει κάτι επιφανειακό και ευχάριστο.
Εκείνος που δίνει αξία στον άνθρωπο, στη ζωή και στην διάρκεια της στιγμής.
Εκείνος που χαίρεται να κάνει συνδέσεις, να αναζητά τις ρίζες του, να μάθει από την ιστορία του.
Εκείνος που πιστεύει ότι κάθε ανθρώπινο τον αφορά.
Ελληνικά 
English