Ο Δημήτρης Καραγιάννης, Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής, γράφει στην εφημερίδα “Τα Νέα”.

Ο άνθρωπος της σύγχρονης α-κοινωνίας ζει στον ατομικό κόσμο του. Ο καθένας για τον εαυτό του. Η πιο σκληρή μοναξιά είναι η μοναξιά μέσα στην πολύβουη α-κοινωνία. Είναι η κατ’ εξοχήν μοναξιά. Οι δυτικές κοινωνίες δημιουργούν συγκεκριμένα πλαίσια που ενισχύουν τη μοναξιά και την αντικοινωνική συμπεριφορά, αφού ευνοείται ο ατομικισμός και υπερτονίζεται η αυτονομία εις βάρος της συλλογικότητας, οδηγώντας σε απομόνωση. Η ατομικότητα είναι το συνώνυμο της θνητότητας. Κανένα ενδιαφέρον για τους άλλους. Ατομικότητες που έπειτα από κάποιες απογοητεύσεις στις ανθρώπινες σχέσεις, κλειδώνονται στον εαυτό τους.

Δεν υπάρχει χώρος για τους άλλους, για το κοινωνικό, το συλλογικό. Η έλλειψη νοήματος οδηγεί στον μηδενισμό, που είναι συνέπεια του ατομοκεντρισμού. Οι παραδοσιακές οικογένειες και κοινότητες που παρείχαν στήριξη και νόημα αποδυναμώνονται, αφήνοντας τους ανθρώπους πιο ευάλωτους.

Μέσα στην καθημερινότητα της σύγχρονης δυτικής α-κοινωνίας, όπου το άγχος και η πίεση εναλλάσσονται με τη χαλάρωση και την ανία, ο εαυτός ασχολείται με τα ανούσια, παραμένει στην επιφάνεια και δεν συναντά το βάθος της ύπαρξής του, τον πυρήνα ομορφιάς.

Επομένως, ο άνθρωπος της σύγχρονης εποχής διακατέχεται από μοναξιά, πλήξη, κακοκεφιά, δυσφορία και απόγνωση.

Ο ψευδής εαυτός των κοινωνικών προσωπείων λειτουργεί νευρωτικά μέσα σε ένα διαρκές ανεξέλεγκτο περιρρέον άγχος, καθώς δεν μπορεί να νιώσει πληρότητα με αυτό που ζει. Ακόμα και αν ισχυρίζεται το αντίθετο, δεν έχει δική του αληθινή ζωή. Απασχολείται διαρκώς, ώστε να αποφεύγει τη συνάντηση με τον εαυτό του. Τελικά βρίσκεται σε μια μοναξιά στην οποία είναι καταδικασμένος να υπάρχει, αφού στην πραγματικότητα δεν μπορεί να σχετιστεί αυθεντικά.

Η μοναξιά δεν αφορά μόνο τη φυσική απομόνωση, αλλά και τη βαθιά υπαρξιακή συνειδητοποίηση της αποσύνδεσης από τον εαυτό και τους άλλους. Ο άνθρωπος συνειδητοποιεί τη θνητότητά του και την αδυναμία πλήρους κατανόησης του κόσμου. Σε κοινωνίες όπου κυριαρχεί ο καταναλωτικός υλισμός, αυτό το άγχος εντείνεται λόγω έλλειψης νοήματος.

Η αποξένωση από το είναι. Σε έναν κόσμο που δίνει έμφαση στην ταχύτητα, την παραγωγικότητα και την κατανάλωση, η αποξένωση από την αυθεντικότητα του εαυτού απαιτεί εντονότερη ανάγκη για σχέση. Η απουσία ουσιαστικών σχέσεων οδηγεί σε εσωτερική κενότητα.

Το κενό καλύπτεται από αναίτια βίαια ξεσπάσματα. Εκρήξεις φαινομενικά δίχως αιτία, εντός της οικογένειας με τα άλλα μέλη, ή εκτός σπιτιού, στον δρόμο, στην εργασία, στις κοινωνικές συναλλαγές.

Συμμορίες ανηλίκων και χούλιγκαν που πίσω από τα χρώματα στις φανέλες κρύβουν την ανυπαρξία κάποιου άλλου στόχου που θα τους παρακινούσε να κινητοποιηθούν δημιουργικά.

Η αντικοινωνική συμπεριφορά μπορεί να ιδωθεί ως αντίδραση σε κοινωνικά συστήματα που αποτυγχάνουν να καλύψουν βασικές υπαρξιακές και συναισθηματικές ανάγκες. Ατομα που αισθάνονται απορριφθέντα ή ακατάλληλα για τις κοινωνικές απαιτήσεις αποσύρονται ή αναπτύσσουν αντικοινωνική συμπεριφορά ως άμυνα. Είναι τότε που παίρνει υπόσταση το σύνθημα: «Κάνε την καταστροφή της χαράς σου, χαρά της καταστροφής».

Τελικά, η μοναξιά και η αντικοινωνικότητα στις ανεπτυγμένες δυτικές κοινωνίες δεν είναι απλώς προσωπικά προβλήματα, αλλά αποτελούν κοινωνικά και υπαρξιακά φαινόμενα που απορρέουν από τις σύγχρονες πολιτισμικές και συστημικές συνθήκες.

Η κατάσταση είναι απειλητική, αλλά δεν μπορεί να είναι απελπιστική. Οι άνθρωποι που δεν καταριούνται τις νέες συνθήκες, αλλά που επιμένουν να δημιουργούν κοινοτικές ομάδες και αυθεντικές προσωπικές σχέσεις αναπτύσσουν ενσυναίσθηση και αποτελούν μια βάσιμη ελπίδα ότι η ανθρωπότητα δεν θα χάσει την ανθρωπιά της.