Η Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία συνδέει το σύμπτωμα του θεραπευόμενου με τις υπαρξιακές ανησυχίες.
Τα βασικά δεδομένα της ύπαρξης είναι ο θάνατος, η ελευθερία, η μοναξιά και το νόημα ζωής.
Ζωή και θάνατος είναι αλληλένδετα. Η αναγνώριση του εφήμερου δίνει άλλη ποιότητα στη ζωή. Εκτός από την απώλεια που προκαλεί ο θάνατος, υπάρχουν και άλλες απώλειες όπως ένα διαζύγιο, μια ασθένεια, μια οικονομική καταστροφή.
Η ελευθερία είναι συνυφασμένη με τον τρόμο, καθώς υπάρχουν πολλές επιλογές και κάθε επιλογή αποκλείει όλες τις άλλες.
Γνώρισμα της ύπαρξης η ελευθερία και συνεπώς και η αβεβαιότητα, καθώς η συνειδητοποίηση της ελευθερίας δεν επιτρέπει τον εφησυχασμό.
Η μοναξιά διαχωρίζεται στην δημιουργική μοναξιά ,όπου κάποιος είναι συμφιλιωμένος με τον εαυτό του και τους άλλους και στην απομόνωση.
Υπάρχει η ενδοπροσωπική απομόνωση, όπου κάποιος απωθεί και αρνείται κάποια προσωπικά του δυσκολεμένα συναισθήματα, υπάρχει η διαπροσωπική που αφορά την αδυναμία δημιουργίας σχέσεων με τους άλλους και η υπαρξιακή απομόνωση, δηλαδή η συνειδητοποίηση της ανθρώπινης μοίρας και της απόστασης που μας χωρίζει από τους άλλους.
Η σημαντικότερη ασπίδα ενάντια στην απομόνωση είναι η δημιουργία αυθεντικών διαπροσωπικών σχέσεων, όχι απελπισμένης συγχώνευσης, αλλά αγάπης εν ελευθερία.
Η ελευθερία αποτελεί ύψιστο αγαθό.
Είναι επίσης σημαντική στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία, καθώς ο Θεραπευτής καλείται να ελευθερώσει τον θεραπευόμενο με τον ακόλουθο τρόπο:
Φέρνει το ασυνείδητο στο συνειδητό. Συνδέει την ιστορία του θεραπευόμενου σε βάθος χρόνου, με αποτέλεσμα να εξηγεί το παρελθόν και να ελευθερώνει το παρόν και το μέλλον.
Νόημα στην ζωή προσφέρει η αυτοπραγμάτωση, η δημιουργικότητα και η αγάπη προς τους άλλους ανθρώπους.
Η δημιουργικότητα απαιτεί θάρρος. Το θάρρος δεν είναι απουσία απελπισίας, αλλά η ικανότητα να προχωρήσουμε σε πείσμα της απόγνωσης.
Δημιουργικότητα είναι η διαδικασία να φέρει κάποιος κάτι καινούργιο στην ύπαρξη.
Καλούμαστε να δώσουμε αξία στην ίδια τη ζωή. Να αγαπάμε τη ζωή και την ευτυχία, χωρίς να ωραιοποιούμε τα πράγματα και χωρίς να αγνοούμε την σκληρότητα της ύπαρξης.
Ακόμα και όταν δυσκολευόμαστε να δώσουμε απαντήσεις, η ίδια η συμμετοχή στο θαύμα της ζωής μας δίνει απαντήσεις.
Δεν υπάρχουν καλές και κακές εμπειρίες, παρά μόνο επεξεργασμένες και ανεπεξέργαστες. Οι ανεπεξέργαστες χάνουν τον πλούτο της εμπειρίας που κομίζουν.